Na terenie miasta wytyczono dwa główne węzły pieszych szlaków turystycznych – przy Dworcu Głównym PKP w dzielnicy Podgórze oraz w Książańskim Parku Krajobrazowym przy Zamku Książ.
1> Pierwszy węzeł zlokalizowany jest w południowej części miasta w dzielnicy Podgórze. Przy Dworcu PKP Wałbrzych Główny swój bieg rozpoczynają szlaki:
Szlak czarny: Wałbrzych Dworzec Główny PKP przez Borową (853 m n.p.m.) do Unisławia Śląskiego
Dokładny przebieg szlaku to: Wałbrzych Dworzec Główny PKP – Rozdroże pod Dłużyną – Przełęcz Szypka – Kamieńsk – Przełęcz Kozia – Borowa – Kamionka – Glinik Stary – Sobięcin Górny – Kuźnice Świdnickie – Unisław Śląski
– długość ok. 23 km,
-czas przejścia ok. 7h20 min.
– suma podejść 968 m
Szlak na całym swoim odcinku jest dość trudny i wymaga całodziennej wycieczki.
W swoim pierwszym odcinku od Dworca Głównego stanowi ciekawą alternatywę wycieczki na najwyższy szczyt Gór Wałbrzyskich – Borową. (2 godz 20 min, ok. 6,5 km) – pozwala również na pętlę z zejściem do Dworca Głównego innym szlakiem.
Szlak wyznacza również bezpośrednią drogę na najwyższy szczyt Gór Wałbrzyskich z dzielnic Wałbrzycha przy okazji łącząc je ze sobą: Glinik Stary. Sobięcin, oraz dzielnice pobliskiego Boguszowa Gorc – Kuźnice Świdnickie oraz Osiedle Krakowskie.
Szlak żółty: Wałbrzych Dworzec Główny PKP – Sobótka
Dokładny przebieg szlaku:
Wałbrzych Dworzec Główny PKP – Zamek Nowy Dwór – Przełęcz Kozia – Przełęcz pod Borową – Jedlina Zdrój – Zagórze Śląskie – Zamek Grodno – Jezioro Bystrzyckie Zapora – Kanciarski Buk – Bystrzyca Górna – Burkatów – Bystrzyca Dolna – Świdnica – Przełęcz Tąpadła – Ślęża (718 m n.p.m.) – Wieżyca (414 m n.p.m.) – Sobótka stacja kolejowa
Na terenie Wałbrzycha szlak prowadzi do ruin wałbrzyskiego Zamku Nowy Dwór a w dalszym przebiegu stanowi ciekawy skrót i przejście przez Przełęcz pod Borową do uzdrowiska Jedlina Zdrój.
Wałbrzych Dworzec PKP – Zamek Nowy Dwór – czas przejścia ok 30 min
Wałbrzych Dworzec PKP – Jedlina Zdrój – czas przejścia 2 godziny
długość szlaku w granicach miasta – ok. 2,5 km
Całkowita długość szlaku: ok. 62 km
Suma podejść: 1862 m
Szlak jest łatwy, ale w odcinkach może sprawiać problemy (podejście pod zamek Nowy Dwór)
Na terenie LOT Aglomeracji Wałbrzyskiej łączy ze sobą kilka najciekawszych atrakcji turystycznych i miast: Wałbrzych, Jedlinę Zdrój, Zagórze Śląskie i Świdnicę.
Szlak niebieski: Wałbrzych Główny PKP – góra Bukowiec
Szlak prowadzi z Dworca Głównego PKP przez Podgórze, wzniesienie Barbarki (630 m n.p.m) i Glinniczka (653 m n.p.m) do Unisławia Śląskiego skąd sukcesywnie pnie się w górę na grzbiet Bukowca (886 m n.p.m) – góry, na której stoku zlokalizowano kopalnie Melafiru w Rybnicy Leśnej. To tu znajduje się wielki kamieniołom widoczny z drogi do Andrzejówki. Szlak kończy swój bieg przy połączeniu z czerwonymi oznaczeniami Głównego Szlaku Sudeckiego im. M. Orłowicza.
> Kierując się w odpowiednim kierunku za znakami GSS dojdziemy w ciągu kolejnej godziny do Sokołowska lub Schroniska Andrzejówka
Szlak należy do łatwych. Najtrudniejszy fragment szlaku to podejście pod Bukowiec gdzie na odcinku ok. 2 km należy pokonać 200 m przewyższenia.
Całkowita długość szlaku: 8.5 km
Suma podejść: 572 m
Czas przejścia: ok. 3 godziny
Szlak czerwony: Wałbrzych Główny PKP – Borowa (853 m n.p.m.) – Rusinowa Pętla Autobusowa
Szlak biegnie z dzielnicy Podgórze w kierunku Rozdroża Czarnego i prowadzi dalej na najwyższy szczyt Gór Wałbrzyskich – Borową. Stanowi jeden z najpopularniejszych szlaków wśród turystów chcących podziwiać górskie panoramy z wieży widokowej na szczycie. Następnie przez Przełęcz pod Borową, stokami Wołowca i Kozła doprowadza do platformy widokowej pod Dłużyną, a następnie przez Przełęcz Szypka doprowadza do dzielnicy Rusinowa.
Całkowita długość: 11 km
Suma podejść: 563 m n.pm.
Czas przejścia: ok. 3 godz 45 min
Szlak we fragmentach podejścia i zejścia ze szczytu Borowej może sprawić trudności mniej wprawionym turystom ze względu na strome odcinki.
2 > Drugi węzeł szlaków na terenie Wałbrzycha znajduje się w pobliżu Zamku Książ. Spotyka się tutaj kilka szlaków pieszych, rowerowych oraz ścieżek przyrodniczych.
Wśród szlaków pieszych:
Szlak zielony: Szlak Zamków Piastowskich (Zamek Grodno – Zamek Grodziec)
Szlak w całej swojej długości biegnie od Zamku Grodno w Zagórzu Śląskim do Zamku Grodziec koło Złotoryi. Szlak poprowadzony jest w sumie przez 15 zamków wybudowanych za czasów panowania na Dolnym Śląsku książąt świdnicko – jaworskich. Wśród najatrakcyjniejszych miejsc na szlaku oprócz ww. znajdują się m.in. Zamek w Bolkowie, Wieża rycerska w Siedlęcinie, Zamek Bolczów, czy Zapora na Bobrze w Pilchowicach.
Na odcinku przebiegającym przez Aglomerację Wałbrzyską i Wałbrzych znaki zielone prowadzą przez ruiny Zamku Cisy, Książańskim Parkiem Krajobrazowym do Świebodzic koło najstarszego cisu w Sudetach – Cis Bolko (ponad 400 lat) prowadzi do Zamku Książ a następnie Doliną Pełcznicy w okolicach Rozdroża pod Starym Książem – prowadzi do Palmiarni w Wałbrzychu i opuszcza teren miasta w okolicach Jeziorka Daisy. Dalej szlak biegnie przez Pogorzałę i Modliszów do Zagórza Śląskiego kończąc bieg na Górze Choina.
Całkowita długość szlaku Grodno – Grodziec: ok. 152 km
Długość szlaku w obrębie miasta: ok. 8 km (czas przejścia ok. 2 godz 30 min), a na terenie znakowanym przez Oddział PTTK „Ziemi Wałbrzyskiej” to ok. 53 km.
Szlak umożliwia odbycie ciekawych i popularnych wycieczek pieszych w regionie Wałbrzycha:
Zamek Książ – Ruiny Zamku Cisy – ok. 4,5 km; 1 godz 20 min
Zamek Książ – Palmiarnia – Jeziorko Daisy ok. 8,5 km; 1 godz 35 min
Zagórze Śląskie – Zamek Grodno; ok 1 km; 20 min
Szlak czerwony: Pieszyce – Dolina Czyżynki (Ruiny Zamku Cisy)
Dokładny przebieg szlaku:
Pieszyce mostek – Kamionki – Rozdroże nad Lasocinem – Rozdroże nad Modlęcinem – Rozdroże nad Kroacką Studzienką – Lutomia Górna – Bojanice Leśniczówka – Bystrzyca Górna – Witoszów Górny – Kończyce – Świebodzice – Zamek Książ – Cis Bolko – Wąwóz Rzeki Pełcznicy – Zamek Stary Książ – Wałbrzych Podzamcze – Szczawno Zdrój – Dolina Czyżynki
Szlak umożliwia odbycie ciekawych wycieczek na terenie Aglomeracji Wałbrzyskiej oraz przejście mniej znanymi fragmentami Gór Sowich.
Całkowita długość szlaku: 66 km
Czas przejścia: ok. 20 godz. 30 min
Przewyższenia: 2266 metrów
Najciekawsze wycieczki w okolicach po czerwonym szlaku można odbyć na fragmencie:
Świebodzice – Zamek Książ – Podzamcze – Szczawno Zdrój – Zamek Cisy
Wymieniona wyżej część tego szlaku to ponad 20 km wycieczka (czas ok 6 godz), biorąc pod uwagę jej atrakcyjny fragment i wiele zabytków koniecznych do zobaczenia, zdecydowanie warto ten odcinek podzielić na mniejsze fragmenty.
Na tym odcinku szlaku nie tylko zobaczymy całe przepiękne przełomy pod Książem, ale również Zamek Książ, Stado Ogierów, słynny Cis Bolko, zabudowę Świebodzic, ruiny Starego Książa, uzdrowisko Szczawno Zdrój, czy miejsce bitwy Ułanów Legii Nadwiślańskiej. Dla krajoznawców to równie atrakcyjny szlak jak Szlak Zamków Piastowskich.
Szlak żółto – niebiesko – żółty: Szlak Ułanów Legii Nadwiślańskiej (Strzegom – Zamek Książ – Świdnica Dworzec PKP)
To szczególnie znakowany szlak przez PTTK. Jego niestandardowe znakowanie wśród szlaków PTTK wynika z nawiązania do wydarzeń historycznych. Bitwy na Czerwonych Wzgórzach pod Strugą w okolicach Szczawna Zdroju. Kolory nawiązują do wyłogów mundurowych Ułanów Nadwiślańskich, którzy to maszerowali kilkusetosobowym oddziałem lansjerów przez Europę w celu wsparcia wojsk Napoleońskich w walce z Prusami. 15 maja 1807 roku stoczyli bitwę w okolicach Szczawna Zdroju gdzie dziś stoi pomnik. To pierwsza zwycięska bitwa z Prusami po rozbiorach.
Szlak ten niemal w całości przebiega przez terytorium historycznego Księstwa Świdnicko – Jaworskiego.
Żółto Niebiesko żółte znaki szlaku w okolicach Wałbrzycha prowadzą z Zamku Cisy do Strugi następnie pod pomnik upamiętniający bitwę, Szczawna Zdroju, Podzamcze do Zamku Książ a następnie do Palmiarni, by Wałbrzyską dzielnicą Lubiechów poprowadzić w kierunku Rezerwatu Jeziorko Daisy. Na rozdrożu Pod Sowiną spotka się ze znakami szlaku czerwonego, z którym doprowadzi do Witoszowa Górnego. Następnie już samodzielnie wzdłuż zabudowań i drogi, przy której znajdziemy ciekawe Muzeum Broni i Militariów w Witoszowie Dolnym doprowadzi aż do dworca kolejowego w Świdnicy.
> Tutaj szlak spotyka się ze znakami żółtego szlaku prowadzącego z Wałbrzycha do Sobótki.
> warto zaplanować wycieczkę po Świdnicy z jej cennymi zabytkami
Szlak nie jest trudny i stanowi przyjemną alternatywę spaceru z Zamku Książ do Jeziorka Daisy (ok. 1godz 50 min) lub ze Szczawna Zdroju: > do Zamku Cisy (ok. 2 godz 30 min) lub > Zamku Książ (ok. 2 godz. 40 min)
Całkowity przebieg szlaku:
Strzegom – Stawiska – Granica – Mały Modlęcin – Dobromierz – Chwaliszów – Ruiny Zamku Cisy – Struga – Szczawno Zdrój – Wałbrzych Podzamcze – Zamek Książ – Palmiarnia – Jez. Daisy – Witoszów Górny – Witoszów Dolny – Świdnica
Całkowita długość szlaku: ok. 53 km
Całkowity czas przejścia: ok 17 godz.
Szlak czarny: Świebodzice PKP – Zamek Książ
Najkrótsze i najłatwiejsza droga piesza ze Świebodzic do Zamku Książ.
Krótki i łatwy szlak dla każdego turysty. Idealny na spacer z dziećmi.
Całkowita długość szlaku: ok. 4 km
Całkowity czas przejścia: ok 1 godz 5 min
Przewyższenia: 14 m
Oprócz szlaków znajdujących się na wspomnianych węzłach przez Wałbrzych przebiegają inne godne uwagi piesze szlaki turystyczne:
Szlak niebieski: Europejski Szlak Długodystansowy E3 – Atlantyk – Morze Czarne
W Wałbrzychu szlak biegnie od granic z uzdrowiskiem Szczawno – Zdrój (Wzgórze Gedymina) – Dworzec PKP Wałbrzych Miasto – Ptasia Kopa (590 m n.p.m.) – Lisi Kamień (603 m n.p.m.) – Kozice – Rusinową
długość: ok. 8,5 km
czas przejścia ok. 2h35 min
różnica wzniesień 276 m.
– odcinek szlaku o niskiej skali trudności – nie ma stromych i wysokich przewyższeń.
Szlak ten jest fragmentem Polskiego odcinka długodystansowego szlaku pieszego biegnącego przez Europę. Odcinek prowadzący przez Sudety ze Szklarskiej Poręby do Karłowa ma 400 km i jest alternatywnym dla Głównego Szlaku Sudeckiego. Fragment prowadzący przez Aglomerację Wałbrzyską przebiega za znakami niebieskimi przez Kamienną Górę – Boguszów Gorce – Mniszek (711 m n.p.m) – Chełmiec (851 m n.p.m) – Wałbrzych Konradów – Szczawno Zdrój – Wałbrzych (według ww przebiegu) – Zagórze Śląskie – Michałkową – Glinno i Wielką Sowę.
Szlak niebieski – Wałbrzych ul. A. Wajdy (była siedziba Oddziału PTTK Ziemi Wałbrzyskiej) – Karpacz Biały Jar
To jeden z najciekawszych szlaków pieszych na terenie Wałbrzycha. Rozpoczyna się w centrum miasta przy ul. A. Wajdy (na przeciw Sądu Rejonowego). Mieściła się tu przez lata siedziba Wałbrzyskiego Oddziału PTTK. Stąd początek właśnie w tym miejscu. Szlak jest długi, trudny i wymaga kondycji nawet biorąc pod uwagę przebieg na terenie Wałbrzycha i Aglomeracji Wałbrzyskiej. Sporo stromych podejść i zejść.
Szlak prowadzi grzbietami szczytów gór Wałbrzyskich, Kamiennych, skrajem Zaworów przechodzi w obniżenie Bramy Lubawskiej by Lasockim Grzbietem Karkonoszy wspiąć się na Przełęcz Okraj, obejść szczyt Śnieżki i zejść do Białego Jaru w Karpaczu.
W Wałbrzychu szlak niebieski z ulicy A. Wajdy (niemal z samego serca obecnego przemysłu ceramicznego w Wałbrzychu – fabryki Porcelany Krzysztof) wyprowadzi nas do Parku im. Jana Sobieskiego, a następnie:
Schronisko PTTK Harcówka – Nowe miasto – Mauzoleum – Niedźwiadki (629 m n.p.m.) – Przeł. Szypka – Dłużyna (685 m n.p.m.) – Wołowiec (776 m n.p.m) – Kozioł (774 m n.p.m.) – Rozdroże pod Borową – Rybnica Mała – Skalna Brama (szlak omija szczyt Rogowca 870 m n.p.m. dobry punkt widokowy a jednocześnie miejsce ruin najwyżej położonego zamku w Polsce) – Schr. PTTK Andrzejówka – Suchawa (928 m n.p.m.) – Sokołowsko – Garbatka (797 m n.p.m.) – Mieroszów – Różana – Łączna (mini zoo) – Róg (715 m n.p.m.) – Chełmsko Śląskie – Rezerwat Kruczy Kamień – Lubawka – Bukówka – Niedamirów – Dolina Srebrnika – Przełęcz Okraj – Skalny Stół (1281 m n.p.m.) – Schronisko Jelenka – Schronisko Dom Śląski – Schronisko PTTK Strzecha Akadmicka – Schronisko PTTK Samotnia – Karpacz Świątynia Wang – Karpacz Biały Jar
Całkowity długość szlaku: 94 km
Całkowity czas przejścia: 30 godz 40 min
Przewyższenia: ponad 4120 m !!
W Wałbrzychu bardzo ciekawą górską wycieczkę tym szlakiem można odbyć z centrum miasta do:
– Schroniska PTTK Harcówka ok 15 min
– Mauzoleum ok. 1 godz
– do Przeł. Koziej (skrzyżowanie wielu szlaków i wejście na Borową) ok . 3 godz 10 min suma podejść 580 m – !! szlak trudny i wymagający dobrej sprawności i kondycji fizycznej szczególnie na odcinku od ul. Świdnickiej do Przeł. Koziej
Szlak żółty: Wałbrzych ul. A. Wajdy (była siedziba PTTK w Wałbrzychu) – Chełmiec (851 m n.p.m.)
Szlak z centrum miasta prowadzi obok Centrum Nauki i Sztuki Stara Kopalnia (oprócz wartego odwiedzenia Muzeum Przemysłu i Techniki po byłej kopalni znajduje się tu wieża widokowa wpisana do rejestru Sudeckich Wież Widokowych) następnie prowadzi do dzielnicy Biały Kamień gdzie nieopodal kompleksu sportowego Aqua Zdrój przechodzi w leśną drogę u podnóża Chełmca, którym doprowadza na szczyt charakterystycznej dla miasta góry.
Całkowita długość szlaku: ok. 7 km
Całkowity czas przejścia: ok. 2 godz. 30 min.
Suma przewyższeń: 460 m
FRAGMENTY WYBRANYCH NAJCIEKAWSZYCH SZLAKÓW PIESZYCH W REGIONIE WAŁBRZYCHA:
> Szlaki na górę Trójgarb (778 m n.p.m.)
Do niedawna zapomniany szczyt G. Wałbrzyskich. Po wybudowaniu ciekawej architektonicznie wieży widokowej niemal od razu stał się jednym z najpopularniejszych miejsc turystycznych w okolicy i wybitnym punktem widokowym.
Szlak żółty: Szczawno Zdrój Pijalnia Wód Mineralnych – Dworzysko – Lubomin – Trójgarb
Czas przejścia: ok. 3 godz.
Długość: 8 km
Przewyższenia: 430 m
Zmotoryzowani mogą skrócić tą przyjemną i nie trudną wycieczkę o przejazd na parking w Lubominie.
Szlak niebieski: Witków Śląski – Trójgarb
Czas przejścia: ok. 2 godz
Długość szlaku: ok. 5,5 km
Przewyższenia: 348 m
Tym samym szlakiem warto przejść również odcinek:
> Struga – Trójgarb
Czas przejścia: ok. 2 godz 30 minut
Długość szlaku: 6 km
Przewyższenia: 491 m
W całym swoim przebiegu szlak prowadzi z dworca PKP w Witkowie Śląskim przez Trójgarb, Strugę do Zamku Cisy.
> Szlaki na Górę Chełmiec (851 m n.p.m.)
Najbardziej charakterystyczny, wpisany w krajobraz Wałbrzycha szczyt Gór Wałbrzyskich. Ze względu na zagospodarowanie góry (wieża widokowa, szlaki piesze i rowerowe, krzyż, droga krzyżowa) bardzo popularny wśród turystów. Najczęściej zdobywany od Boguszowa Gorc.
Większość szlaków na szczyt Chełmca opisano wyżej. Wśród nie wymienionych warto wymienić szlak zielony
szlak zielony: Boguszów Gorce (Plac Odrodzenia) – Chełmiec
Czas przejścia: ok. 1 godz. 30 min
Długość szlaku: ok. 4 km
Przewyższenia: 289 m
Łatwo dostępny, przyjemny szlak szeroką polną i leśną szutrową drogą. Dostępny również z wózkami.
Nieco powyżej Placu Odrodzenia przy stadionie na ul. Kusocińskiego znajduje się parking przy szlaku, gdzie można bezpłatnie zaparkować samochód.
szlak zielony: Boguszów Gorce (Plac Odrodzenia lub Dworzec PKP) – Dzikowiec Wielki (836 m n.p.m.)
Szczyt w Górach Kamiennych z ośrodkiem narciarskim staje się co raz bardziej popularny od uruchomienia kolei linowej i wieży widokowej od strony Boguszowa Gorc.
> Boguszów Gorce (Stacja kolejowa) – Dzikowiec Wielki
Czas przejścia: ok 1 godz 50 min
Długość szlaku: ok. 5 km
Przewyższenia: 332 m
Wieża widokowa i górna stacja kolei krzesełkowej nie znajdują się bezpośrednio przy szlaku turystycznym. Oznakowano dojścia.
Podejście pod szczytowe partie Masywu Dzikowca może sprawić trudność mniej wprawionym kondycyjnie ze względu na kilka bardziej stromych podejść, ale szlak nie należy do trudnych.
czerwony Główny Szlak Sudecki im. M. Orłowicza (GSS)
Przez region Wałbrzyski, tak jak przez całe pasmo Sudetów przebiega fragment Głównego Szlaku Sudeckiego im. dr M. Orłowicza. Czerwone znaki szlaku w terenie LOT Aglomeracji Wałbrzyskiej można spotkać we fragmencie biegnącym przez Góry Kamienne, Wałbrzyskie i Sowie:
Krzeszów – Góra Św. Anny 593 m n.p.m. – Grzędy – Lesista Wielka (860 m n.p.m.) – Kowalowa – Sokołowsko – Schronisko PTTK Andrzejówka – Skalna Brama – Rybnica Mała – Jedlina Zdrój (stacja kolejowa) – Przełęcz Marcowa (G. Sowie) – Sokolec – Wielka Sowa (1015 m n.p.m.) – Przełęcz Jugowska – Schronisko PTTK Zygmuntówka – Kalenica (964 m n.p.m.)
Długość opisanego fragmentu: 53 km
Czas przejścia fragmentu: ok 17 godz. 30 min
Przewyższenia: 2573 m
W każdym fragmencie wymienionego odcinka można odbyć interesującą krajoznawczo i dość wymagającą wycieczkę pieszą. Najciekawsze miejsca tego fragmentu szlaku biegnącego ze Świeradowa Zdroju do Paczkowa w woj. Opolskim zaznaczono pogrubioną czcionką.
żółty szlak Głuszyca PKP – Schronisko PTTK Andrzejówka – Golińsk Przejście graniczne
Cały szlak jest atrakcyjny w swoich fragmentach. Warto planować na nim wycieczki również z Głuszycy w kierunku G. Sowich.
Dokładny przebieg: Głuszyca (dworzec kolejowy) – Grzmiąca – Zamek Rogowiec (870 m n.p.m.) – Skalna Brama – Schronisko PTTK Andrzejówka – Waligóra (936 m n.p.m. – najwyższy szczyt G. Kamiennych) – Zamek Radosno (ruiny) – Sokołowsko – Stożek Wielki (840 m n.p.m.) – Unisław Śląski – Lesista Wielka (860 m n.p.m.) – Mieroszów – Golińsk (przejście graniczne z Czechami)
Czas przejścia: ok. 10 godz.
Długość szlaku: ok. 30 km
Przewyższenia: 1363 m
żółty szlak: Walim – Wielka Sowa (1015 m n.p.m.)
Czas przejścia: ok. 2 godz.
Długość trasy: ok. 4,5 km
Przewyższenia: 524 m
UWAGA!
* opisy nie zawierają wszystkich, a jedynie najważniejsze i najciekawsze przebiegi górskich szlaków pieszych w okolicach Wałbrzycha. Wycieczki zawsze należy planować z aktualną mapą turystyczną oraz w oparciu o aktualne komunikaty pogody.
Ze względu na ciągłe prace na szlakach (np. leśne) przebiegi szlaków mogą ulegać zmianom.